Ηροδότου αληθινές Ιστορίες: Η βέργα…!

Η αληθινή αυτή ιστορία άρχισε στις 18 Απριλίου του 1951, ημέρα Τετάρτη. Το Πάσχα του έτους εκείνου έπεφτε στις 29 Απριλίου.

Στο Ζακάκι τότε κατοικούσαν 500 άτομα με το ζόρι. Τα περιβόλια και η περιοχή όλη, ανθισμένη ως ήταν μοσχομύριζε από πολλών λογιών λουλούδια που έκαναν το αγροτικό αυτό μέρος πλούσιο σε χρώματα και μυρωδιές, με τους λιγοστούς κατοίκους να καλλιεργούν χωράφια, περιβολάρηδες όλοι, με τα ζαρζαβατικά τους να μεταφέρονται με άμαξες, ποδήλατα, γαϊδούρια – αυτοκίνητα δεν υπήρχαν – στην κεντρική αγορά της Λεμεσού, στο περίφημο «παντοπουλείο» της πόλης κάθε πρωί.

Χωράφια παντού, πηγάδια με πόσιμο νερό που έβγαινε στην επιφάνεια με μύλους που τους κινούσαν ζώα, γυρίζοντας κυκλικά και πράσινο πολύ. Συκιές, μουριές, ευκάλυπτοι και κυπαρίσσια, πορτοκαλιές, λεμονιές, κιτρομηλιές, ήταν από τότε και μέχρι πριν από 25 – 30 χρόνια το σήμα κατατεθέν του λαχανόκηπου της Λεμεσού. Χάρμα ιδέσθαι!

Ένα από αυτά τα χωράφια, στο κέντρο του χωριού, πάνω στον κεντρικό χωμάτινο δρόμο, με την σημερινή ονομασία Λεωφόρος Φραγκλίνου Ρούσβελτ, οι γονείς μου είχαν κτίσει το πλίνθινο σπίτι τους που υπάρχει μέχρι σήμερα, με τα κεραμίδια και την ξύλινη ζευκτή στέγη, τα χαρούμενα έντονα χρώματα και την γραφική κατασκευή του. Η δουλειά τους ποια άλλη; Γεωργία και κτηνοτροφία.

Την άνοιξη του 1950 ο πατέρας μου έφερε μια χλωρή βέργα μαζί του επιστρέφοντας από την κεντρική αγορά.

  • «Τι είναι αυτή η βέργα;», ρώτησε η μακαρίτισσα η μάνα μου.
  • «Βέργα… από δένδρο τζιουμεζιάς!», απάντησε ο πατέρας μου. Και το θέμα έμεινε εδώ. Αλλά ήταν έτσι;

Το απόγευμα της ιδίας ημέρας η βέργα “καρφώθηκε” στο βόρειο μέρος του χωραφιού. Εκεί που υπήρχε και ένα μεγάλο πηγάδι. Με την ελπίδα πως αυτή η βέργα θα γινόταν μια μεγάλη «συκομορέα», σαν κι εκείνη του Ευαγγελίου που ανέβηκε ο Ζακχαίος για να δει τον Χριστό, που έμπαινε στην Ιεριχώ! Δένδρα σαν κι αυτό υπήρχαν και μερικά άλλα στην Κύπρο κυρίως στην παραλιακή ζώνη της επαρχίας Λεμεσού, εκεί που υπάρχει υγρασία. Τι ήταν όμως μια συκομορέα; Από το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο μαθαίνουμε το πιο κάτω:

«Όταν ο Χριστός περνούσε από την Ιεριχώ, συγκεντρώθηκε πολύς κόσμος για να ακούσει την διδασκαλία του. Ανάμεσα τους ήταν και ένας αρχιτελώνης, ο Ζακχαίος, ο οποίος επειδή ήταν κοντός ανέβηκε σε μια συκομορέα για να δει τον Χριστό». Εκείνο το δένδρο υπάρχει μέχρι σήμερα εκεί.

Ο επόμενος χειμώνας του έτους εκείνου, στάθηκε καταδικαστικός για την βέργα, που δεν πρόλαβε να βγάλει ρίζες τόσες, ώστε να αντέξει στο φοβερό ψύχος και την παγωνιά. Η βέργα ξεράθηκε. Δυστυχώς!

Αλλά ο πατέρας μου επέμενε. Ήταν 18 Απριλίου του 1951. Μια άλλη βέργα ήρθε και φυτεύτηκε στη θέση της πρώτης. Η αγωνία για να ριζώσει ήταν μεγάλη αλλά και η περιποίηση που τύγχανε μεγαλύτερη. Και το θαύμα έγινε. Ρίζωσε η βέργα και μια μικροσκοπική «τζιουμεζιά» άρχισε να βγάζει φύλλα, να δυναμώνει και να μεγαλώνει τις προσδοκίες πως μια μέρα θα θύμιζε το φημισμένο δένδρο της Καινής Διαθήκης!

Η άνοιξη του 1958, εφτά χρόνια μετά, είναι σταθμός στην οικογενειακή αυτή ιστορία και η αρχή της ζωής ενός δένδρου που στολίστηκε με πράσινους καρπούς, τα «τζιουμέζια» που σιγά σιγά όλο και σκέπαζαν το δένδρο. Με ένα σουγιά ο πατέρας μου άρχισε να χαράζει οριζόντια τους μικρούς άγουρους πράσινους καρπούς και από την άλλη μέρα ένας πραγματικός πίνακας, μια ζωγραφιά αληθινή στόλιζε το χωράφι. Οι καρποί άλλαζαν χρώμα, ροζ, πορτοκαλί, καφέ και φούξια και από τότε αυτή η υπέροχη εικόνα – τρεις το πολύ τέσσερις φορές τον χρόνο, από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο – προσδίδει στο τοπίο μια μοναδικότητα, αφού σήμερα δυο τρία δένδρα απέμειναν να καρποφορούν στην Κύπρο, το ένα από αυτά βρίσκεται στο Ζακάκι! Μια οπτασία αληθινή που όμοια της σπανίζει και δεν είναι λίγες οι φορές που οι περίεργοι επισκέπτες μένουν με ανοικτό το στόμα βλέποντας το θαύμα της φύσης που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια τους.

Η μοναδική γεύση των «τζιουμεζιών» και το άρωμα τους, που όσοι τα έχουν δοκιμάσει δεν έχουν λόγια να τα περιγράψουν, έκαναν το φρούτο τόσο πολύ δημοφιλές, μα σαν σπάνιο που είναι δεν είναι εύκολο πλέον να το γευτείς! Πρέπει να έχεις… μέσον τον αδελφό μου που ανέλαβε την συντήρηση και διατήρηση αυτής της εικόνας! Οι παραγγελίες που έρχονται για μερικά κιλά κάθε φορά, είναι πολλαπλάσιες της παραγωγής των «τζιουμεζιών»!

Σαν τροφή τα τζιουμέζια πρέπει να έχουν ιδιαίτερες ευεργετικές επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό…! Έτσι εξηγούνται οι πιεστικές παραγγελίες από γιατρούς και φαρμακοποιούς που τα αναζητούν απεγνωσμένα! Κάτι θα ξέρουν φαίνεται!

Κατά καιρούς έγιναν προσπάθειες πολλαπλασιασμού του δένδρου, χωρίς αποτέλεσμα. Πολλοί ήταν αυτοί που αν και «ειδικοί» επί του θέματος, απέτυχαν παταγωδώς! Η τζιουμεζιά δεν ευδοκίμησε. Μέχρι και στην μακρινή Αυστραλία μεταφέρθηκε μια… βέργα της – καμουφλαρισμένη σε λαμπάδα – αλλά τίποτε!

Κάποια… πληροφορία που μου δόθηκε αλλά δεν θυμάμαι από ποιον, ότι για να «πιάσει» το δένδρο και να καρποφορήσει, κάθε Πάσχα μετά την Ανάσταση για εφτά χρόνια, πρέπει να πηγαίνει ο ιδιοκτήτης του δένδρου και να εύχεται «Χριστός Ανέστη» στο δένδρο, ελέγχεται ως μη αληθινή, αλλά γιατί υποπτεύομαι πως αυτό ίσως μου το είπε η μάνα μου; Μήπως το έκανε αυτή κρυφά;

Στην καρποφορία του το δένδρο συκομορέα ή «τζιουμεζιά» ή «τουμπεζιά» ή «ficus sycomorus» προσελκύει τους περαστικούς όπως είπαμε πιο πάνω, που μένουν αποσβολωμένοι από το θέαμα! Η φωτογραφία που συνοδεύει την αληθινή αυτή ιστορία είναι πρόσφατη. Αυτή ακριβώς που κοσμεί και τον τοίχο του γραφείου μου στην Αθήνα!

Την ιστορία μου την αφηγήθηκε ο πατέρας μου, σήμερα 97 χρονών, με πλήρη διαύγεια πνεύματος.

Ηρόδοτος Χρυσάνθου